Gaslighting, ghosting, bredcrumbing czy lovebombing- nowe spojrzenie na znane, przemocowe zachowania. Jak je rozpoznać?

Chciałabym zacząć od tego, że każdemu z nas mogą zdarzyć się zachowania toksyczne, czy przemocowe. Dobrze czytasz- nie musisz przecierać oczu. Wszyscy niewamy gorsze dni, miesiące, przejściowe problemy, przewlekłe kłopoty. A za naszym przekraczającym zachowaniem nie musi stać od razu zaburzenie osobowości czy- cokolwiek to znaczy- patologia, a na przykład depresja.

Osobowość każdego z nas złożona jest z różnych części. Czy wydawało ci się czasem, że w głowie masz bitwę na głosy? Jeden mówi na przykład spróbuj, a drugi odpuść? To właśnie te nasze kawałki są odpowiedzialne za to, jak się zachowamy. W Terapii Schematów nazywamy je trybami.

I tak czasem może nam się włączyć tryb tzw. złoszczącego dziecka, które rzuci talerzem o ścianę, albo impulsywne dziecko, które podejmuje na trasie brawurową jazdę. Może się tak zdarzyć, że wbijemy komuś najbardziej bolesną szpilkę, żeby mu dokopać i poczuć się ponad nim- w trybie nadkompensacji. Innym razem wpadniemy w tryb unikania, chcąc uciec od konfrontacji. Wspomniane przeze mnie kawałki to temat na osobny artykuł, ponieważ jest ich znacznie więcej, jednak zależało mi, żeby chociaż ogólnie wyjaśnić, dlaczego takie zachowania mogą zdarzyć się każdemu. Wymienione tryby to zawsze nieadaptacyjne strategie radzenia sobie, ale czasem nie mamy po prostu zasobów na to, by zachować się tak, jak wyobrażamy sobie zdrowego dorosłego. Jedno jest pewne- warto na człowieka spojrzeć przez pryzmat jego części i złożonej osobowości.

BO WSZYSCY ROBIMY BŁĘDY. Każdy z nas ma taką zdrową, dorosłą część, a jednocześnie mamy też inne. Jednak ilość tych trybów oraz ich częstotliwość stanowi różnicę. Czym innnym jest rzucenie w partnera talerzem w kłotni, jeśli zdarzyło mi się to raz w życiu i postarałam się naprawić błąd, a czym innym, gdy robię to co drugi dzień. Przepraszam, a później nic się nie zmienia.

To stanowi całą różnicę. To odróżnia względnie stabilną osobowość, od tej zaburzonej: jak często jestem w swojej zdrowej dorosłej części, a jak często wpadam w inne tryby, które w nadmiarze szkodzą innym i mnie?

Nierzadko spotykam się z takimi określeniami ludzi- toksyk, narcyz, manipulator, toksyczna osoba.

I krew mnie zalewa bo pamiętajmy- zachowania są toksyczne, NIE ludzie. Podkreślę jeszcze raz- wszyscy robimy błędy. Może się tak zdarzyć, że tarfisz na osobę z pełnoobjawowym, narcystycznym zaburzeniem osobowości lub osobowością antyspołeczną i wtedy jest cholernie ciężko, jednak nie możemy od razu szastać takimi epitetami, gdy widzimy tylko kawałek czyjejś strategii.

Z tego artykułu dowiesz się, jak zidentyfikować takie właśnie przemocowe, toksyczne oraz przekraczające zachowania, by się chronić: stawiać granice lub po prostu uciec.

Gaslighting to manipulacyjna technika, w której ktoś dąży do wprowadzenia drugiej osoby (ofiary), w stan dezorientacji i wątpienia we własne percepcje, pamięć czy zdrowy rozsądek.

Przykłady gaslightingu:

1. Kwestionowanie pamięci: Gaslighter może mówić ofierze, że nie pamięta poprawnie pewnych wydarzeń, pomimo że ofiara jest pewna swojej pamięci.
2. Wywoływanie wątpliwości co do własnej zdolności do oceny sytuacji: Poprzez manipulowanie informacjami i emocjami, gaslighter może sprawić, że ofiara zaczyna wątpić we własne zdolności oceniania sytuacji.
3. Zaprzeczanie faktom: Manipulator może kategorycznie zaprzeczać faktom, mówiąc na przykład: „Tak naprawdę to ty źle zrozumiałaś/łeś, nie mówiłem/a tak.”
4. Projekcja: Gaslighter może przypisywać ofierze swoje własne negatywne zachowania lub myśli, oskarżając ją np. o kłamstwo czy manipulację. Partner może mnie zdradzać,a to mnie podejrzewa i zarzuca zdradę.
5. Zmiana narracji: Manipulator może przekręcać wydarzenia w taki sposób, by zrzucić winę na ofiarę lub wyolbrzymiać jej błędy.
6. Izolacja: Gaslighter może próbować izolować ofiarę od innych osób, utrudniając jej uzyskanie zewnętrznej perspektywy i wsparcia.
7. Podważanie zdrowego rozsądku: Gaslighter może mówić ofierze, że jej reakcje czy uczucia są niewłaściwe, nierealne lub przesadzone.
8. Brak potwierdzenia: Manipulator może zaprzeczać dowodom czy potwierdzeniom, które ofiara przedstawia jako wsparcie dla swoich przekonań.

Gaslighting może być stosowany w różnych kontekstach, takich jak relacje partnerskie, rodzina, miejsce pracy. Może powodować poważne problemy zdrowotne i emocjonalne u ofiar, takie jak niskie poczucie własnej wartości i brak wiary w siebie, zaburzenia lękowe czy depresja.

Ghosting odnosi się do sytuacji, gdy jedna osoba nagle przerywa z tobą wszelki kontakt. Po prostu znika. Bez żadnego ostrzeżenia, wyjaśnienia czy wyraźnego powodu. Ghosting jest formą unikania konfrontacji i zakończenia relacji w sposób bezpośredni. Może być stosowany w różnych kontekstach, takich jak:

1. Randki: Osoba, z którą ktoś się spotykał, nagle przestaje odpowiadać na wiadomości tekstowe, telefony czy zaproszenia na randki, nie dając żadnego wyjaśnienia ani informacji o zakończeniu relacji.
2. Znajomości towarzyskie: Osoba, która miała wcześniej bliskie relacje z inną osobą, nagle przerywa wszelki kontakt bez wyraźnego powodu, ignorując prośby o wyjaśnienie sytuacji.
3. Relacje zawodowe: Pracownik nagle przestaje odpowiadać na wiadomości od swojego przełożonego lub kolegów z pracy, nie uczestniczy w spotkaniach czy projektach, nie dając żadnego wyjaśnienia ani uzasadnienia swojego zachowania.
4. Przyjaźnie: Osoba, która była wcześniej bliskim przyjacielem, nagle przerywa wszelki kontakt i unika spotkań czy rozmów, nie dając żadnego wyjaśnienia czy powodu takiego zachowania.

Ghosting może być bardzo bolesnym doświadczeniem dla osoby, która jest ignorowana, ponieważ pozostawia ją z uczuciem zagubienia, odrzucenia i braku domknięcia relacji.

Breadcrumbing tozachowanie, w którym jedna osoba daje komuś subtelne, sporadyczne sygnały zainteresowania lub uwagi,ale nie angażuje się w konsekwentne działania ani w pełnoprawną relację. Nazwa „breadcrumbing” (od ang. breadcrumbs – okruszki chleba), odnosi się do sytuacji, w której jedna osoba rzadko daje „okruszki” uwagi, aby zatrzymać drugą osobę zainteresowaną, ale nie jest prawdziwie zaangażowana w budowanie relacji. Przykłady breadcrumbingu mogą obejmować:

1. Rzadkie wiadomości tekstowe: Osoba może wysyłać okazjonalne wiadomości tekstowe lub komentarze na mediach społecznościowych, ale nie inicjować głębszych rozmów ani działań, które prowadziłyby do bardziej zaangażowanej relacji.
2. Podtrzymywanie nadziei: Osoba może dawać subtelne sygnały zainteresowania lub obietnice przyszłych spotkań czy zaangażowania, ale nigdy nie realizować tych obietnic ani nie przejść do konkretów.
3. Zaproszenia na randki: Może to obejmować sytuacje, w których ktoś okazjonalnie zaprasza drugą osobę na randkę, ale zawsze znajduje wymówki lub unika zobowiązań do regularnych spotkań.
4. Uwagi na mediach społecznościowych: Może to obejmować „lajki”, komentarze lub inną
5. aktywność na profilach społecznościowych, która sugeruje zainteresowanie, ale nie prowadzi do dalszych interakcji lub zaangażowania w życie osobiste.
6. Okazjonalne komplementy: Osoba może czasami wyrażać pochwały lub komplementy wobec drugiej osoby, ale nie odnosić ich do działań czy zachowań, które prowadziłyby do bardziej zaangażowanej relacji.

Breadcrumbing może być źródłem frustracji i zamieszania dla osoby, która otrzymuje sprzeczne sygnały zainteresowania, ale nie otrzymuje pełnej uwagi ani zaangażowania ze strony drugiej osoby. Może prowadzić do utrzymywania nadziei na rozwinięcie się relacji, nawet jeśli takie nadzieje są mało prawdopodobne do spełnienia.

Lovebombing to manipulacyjna technika stosowana w relacjach interpersonalnych, szczególnie w relacjach romantycznych. Polega ona na intensywnym, nadmiernym i często nienaturalnym wyrażaniu miłości, uwagi i adoracji w stosunkowo krótkim czasie. Możemy dosłoweni czuć się „zbombardowani”, zalani miłością. Jednak celem lovebombingu jest szybkie zyskanie kontroli nad drugą osobą poprzez manipulowanie jej emocjami i wrażeniami.

Przykłady lovebombingu mogą obejmować:

1. Intensywne komplementy: Osoba stosująca lovebombing może stale komplementować drugą osobę, nadmiernie podkreślając jej atrakcyjność fizyczną, inteligencję czy inne cechy.
2. Nagłe deklaracje miłości: Osoba stosująca lovebombing może szybko wyznawać miłość i zaangażowanie, a nawet pomimo krótkiego okresu znajomości- mówić o ślubie i dzieciach, może chcieć bardzo szybko zamieszkać razem czy kupować wspólnie nieruchomość.
3. Nadmierne kontakty: Manipulator może bombardować drugą osobę nadmierną ilością wiadomości tekstowych, telefonów czy e-maili, nie dając jej praktycznie chwili spokoju.
4. Nadmierna uwaga: Manipulator może przejawiać nadmierną troskę i opiekę, angażując się w życie drugiej osoby w sposób, który może być uważany za nienaturalny czy niezdrowy.
5. Prezenty i gesty: Manipulator może obdarowywać drugą osobę nadmierną ilością prezentów, drogich upominków czy romantycznych gestów, aby wzmocnić swoją kontrolę i uzależnić ją emocjonalnie.

Lovebombing może początkowo sprawiać wrażenie, że osoba stosująca tę technikę jest niesamowicie zaangażowana i troskliwa, ale w rzeczywistości ma na celu manipulowanie drugą osobą i uzyskanie kontroli nad nią. Ostatecznie może prowadzić do wykorzystania, emocjonalnego uzależnienia, a wtedy tworzy się idealna przestrzeń na gaslighting.